Łuszczyca należy do jednych z najczęstszych chorób zapalnych skóry. Obecnie wiadomo, że choroba nie dotyczy samej skóry, ale jest ogólnoustrojowa i stanowi czynnik ryzyka rozwoju m.in. otyłości, cukrzycy i chorób sercowo-naczyniowych.
Choć predyspozycje genetyczne determinują wystąpienie łuszczycy, to czynniki środowiskowe wpływają na ujawnienie się zmian chorobowych. Obok infekcji i sytuacji stresujących dieta jest jednym z najistotniejszych czynników środowiskowych. W przeprowadzonych badaniach zauważono, że nieprawidłowe nawyki dietetyczne mają związek z występowaniem otyłości, cięższym przebiegiem łuszczycy i obniżeniem jakości życia.
Dieta niskokaloryczna
Redukcja masy ciała zdecydowanie poprawia przebieg choroby. Zastosowanie więc diety ubogoenergetycznej (800-1000 kcal/dobę) do 8 tygodni powoduje nie tylko utratę masy ciała, ale również redukcję zmian chorobowych i poprawę wskaźnika jakości życia. W badaniach chorzy z łuszczycą, którzy zastosowali dietę ubogoenergetyczną doświadczali szybszego ustępowania zmian chorobowych niż chorzy, którzy nie zastosowali takiej diety. Okresowe stosowanie (pod opieką specjalisty) diety niskokalorycznej może stanowić uzupełnienie terapii chorych na łuszczycę.
Choć brakuje dużych, obiektywnych badań porównawczych, udowadniających działanie diety wegetariańskiej w łuszczycy, to na podstawie prowadzonych obserwacji uważa się, że może ona znacznie poprawić przebieg łuszczycy. Zwiększone spożycie potasu u stosujących dietę wegetariańska ma wpływ na biosyntezę kortyzolu, który wykazuje działanie przeciwzapalne. W jednym z badań, podając pacjentom z łuszczycą potas rozpuszczany w soku winogronowym uzyskano po miesiącu wyższe stężenia potasu i kortyzolu w surowicy. W dietach wegetariańskich spożywa się zwykle więcej wielonienasyconych niezbędnych kwasów tłuszczowych, które biorą udział w syntezie eikozanoidów, będących związkami o działaniu pro lub przeciwzapalnym.
Kwasy omega-3
Dieta bogata w kwasy omega-3 ma działanie przeciwzapalne. Podczas gdy kwasy z rodziny omega-6 mogą stymulować produkcję elementów prozapalnych, to kwasy omega-3 działają odwrotnie. Zrównoważony stosunek kwasów omega-3 do omega-6 w diecie powinien wynosić 1:1,8 (wg United States National Institutes of Health Panel). Niestety dieta w krajach wysokocywilizowanych ma zaburzone proporcje – w przeciętnej diecie stosunek ten wynosi 15-20:1.
Wśród ludności afrykańskiej bardzo rzadko notuje się zachorowania na łuszczycę. Podstawą diety mieszkańców Afryki jest bogata w omega-3 kukurydza. Ponadto badania wykazały, że w mleku kobiet kongijskich jest szczególnie wysoka zawartość kwasów omega-3 (ALA i DHA). Także dzieci w Nigerii mają w porównaniu do dzieci z Niemiec wyjątkowo wysokie stężenie kwasów omega-3 w osoczu. Suplementy kwasów omega-3 mogą być cennym czynnikiem uzupełniającym terapię pacjentów z łuszczycą.
Mięso i nabiał
Poziom kwasów omega-3 w mięsie i produktach mlecznych jest znikomy, a te właśnie stanowią sporą część diety mieszkańców krajów wysokocywilizowanych. Dodatkowo zawierają one większe ilości kwasu arachidonowego, co powoduje nadprodukcję prozapalnych eikozanoidów, pogarszając proces leczenia chorych na łuszczycę.
Gluten
W kilku badaniach z udziałem osób chorych na łuszczycę stwierdzono częstsze występowanie bezobjawowej enteropatii glutenozależnej (patologicznego stanu w obrębie jelit będącego następstwem nietolerancji glutenu). Część doniesień potwierdza poprawę zmian łuszczycowych po zastosowaniu diety bezglutenowej przy współistniejącej celiakii, a nawet u chorych ze zmianami łuszczycowymi bez celiakii, ale z obecnymi przeciwciałami IgA lub IgG AGA. Praca Michaelssona oceniła efekt trzymiesięcznej diety bezglutenowej u pacjentów z łuszczycą AGA-dodatnich i AGA -ujemnych. U pierwszych stwierdzono redukcję zmian łuszczycowych, a u drugich brak efektu terapeutycznego. Powrót do diety zawierającej gluten powodował pogorszenie zmian łuszczycowych w grupie pierwszej. Wyniki te zachęcają, by chorzy na łuszczycę poddani zostali próbie zastosowania diety bezglutenowej chociaż na okres 3 miesięcy.
Antyutleniacze
Trwający przewlekle stan zapalny w łuszczycy wpływa na tworzenie się wolnych rodników tlenowych, prowadząc do stresu oksydacyjnego. Efektem tego jest stymulacja procesów miażdżycowych. Pod wpływem stresu oksydacyjnego zwiększa się również produkcja prozapalnych eikozanoidów. Wykazano w badaniach, że zastosowanie diety obfitującej w zielone warzywa, marchew, pomidory i świeże owoce sprzyja poprawie stanu skóry. Podobne działanie ma suplementacja selenem, koenzymem Q oraz witaminą E.
Witamina D
Witamina D odgrywa bardzo ważną rolę w zmniejszeniu ryzyka zapadalności na choroby autoimmunologiczne, układu krążenia i niektóre nowotwory. U pacjentów leczących się z powodu łuszczycy, u których dodatkowo występowała osteoporoza, zastosowanie witaminy D spowodowało ustępowanie zmian chorobowych. U pacjentów łuszczycowych występuje zwykle bardzo niski poziom witaminy D. W łuszczycy pochodne witaminy D stosowane są przede wszystkim miejscowo. Doustne stosowanie wysokich dawek jest ograniczane z powodu ryzyka powikłań w postaci hiperkalcemii i hiperkalciurii.
Białko serwatkowe XP-828L
Badania z podwójną ślepą, przy zastosowaniu białka serwatkowego XP-828L, które jest suplementem pochodzących z ekstraktu bydlęcej serwatki pokazały znaczną redukcję zmian chorobowych w porównaniu z pacjentami otrzymującymi placebo.
Witamina B 12
Podczas prób pozajelitowego stosowania witaminy B12 u pacjentów łuszczycowych nie zauważono korzystnych rezultatów.
Alkohol
Alkohol nasila zmiany chorobowe i śmiertelność pacjentów z łuszczycą. Alkohol m.in. stymuluje uwalnianie histaminy, zwiększa stężenie kwasu arachidonowego, zwiększa podatność na zakażenia skóry, może również wywoływać stres oksydacyjny. Dodatkowo konsumpcji alkoholu często towarzyszy spożywanie wysokiej zawartości tłuszczów nasyconych oraz niskie spożycie warzyw i owoców. Powoduje to zaburzony stosunek kwasów omega-3 do omega-6.
Kawa
Wpływ kawy i kofeiny na nasilenie zmian łuszczycowych jest kontrowersyjny. Nie rozstrzygnięto jednoznacznie czy kofeina może być czynnikiem prowokującym wystąpienie zmian łuszczycowych, choć badania portugalskie potwierdziły słaby, ale istotny związek spożycia napojów zawierających kofeinę (kawa, yerba mete, cola, kakao, czekolada, guarana) z zaostrzeniem zmian łuszczycowych.
Zioła
Przeciwzapalne działanie wykazuje stosowanie rumianku pospolitego oraz łopianu większego. Wspomagająco w leczeniu łuszczycy wykorzystuje się także sarsaparillę, krokosz bawarski i korzeń lukrecji. Ostatniego nie zaleca się stosować u pacjentów z chorobami nerek, wątroby, cukrzycą, zaburzeniami rytmu serca, nadciśnieniem tętniczym, zaburzeniami elektrolitowymi i u kobiet w ciąży.
Sok grejpfrutowy
Pacjenci zażywający cyklosporyny powinni być informowani, że należy unikać spożywania soku grejpfrutowego w czasie leczenie.
Podsumowanie
Pacjenci z łuszczycą powinni unikać spożywania alkoholu, czerwonego mięsa, tłuszczów zwierzęcych i podrobów, żywności wysokoprzetworzonej, zawierającej konserwanty, potraw smażonych, kawy, ostrych przypraw i glutenu. Zaleca się spożywać dużo produktów roślinnych, zawierających kwasy omega-3, antyutleniacze i zadbać o wyrównany poziom witaminy D.
Agata Radosh
Źródło: http://polki.pl/zdrowie/choroby,luszczyca-dieta,10419237,artykul.html
